Schody metalowe ewakuacyjne to kluczowy element bezpieczeństwa w każdym obiekcie, w którym zachodzi potrzeba szybkiego opuszczenia budynku przez większą liczbę osób. W praktyce projektowej i wykonawczej często pojawia się pytanie: czy schody stalowe kręte mogą pełnić funkcję drogi ewakuacyjnej? Odpowiedź nie jest jednoznaczna, ponieważ zależy od wielu czynników: od rodzaju budynku, jego przeznaczenia, a także od wymagań wynikających ze szczegółowych przepisów budowlanych i warunków technicznych.
Przepisy w sprawie warunków technicznych
Zasady dotyczące stosowania schodów, pochylni i elementów ewakuacyjnych opisane są w przepisach budowlanych. Mówią one jasno, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Wskazują m.in. warunkom określonym w rozporządzeniu, które precyzują:
- minimalną szerokość użytkową biegów oraz łączną szerokość użytkową spoczników,
- dopuszczalną wysokość stopnia,
- maksymalne nachylenie pochylni związanych z budynkiem,
- zasady, jak należy obliczać proporcjonalnie do liczby osób mogących przebywać równocześnie na kondygnacji szerokość użytkową biegu schodowego w budynku.
Przepisy jasno określają także, że stosowanie schodów wachlarzowych w drogach ewakuacyjnych jest zabronione, a stosowanie schodów stałych z właściwymi wymiarami i zabezpieczeniami jest obowiązkowe.
Schody kręte w drogach ewakuacyjnych
Schody stalowe kręte cieszą się popularnością ze względu na niewielką powierzchnię zabudowy i estetykę. Jednak w przypadku, gdy mają pełnić rolę schodów metalowych ewakuacyjnych, ich projekt musi spełniać rygorystyczne wymagania. Przepisy wskazują, że schody kręte mogą być stosowane jedynie w określonych sytuacjach, np. jako dodatkowe dojście techniczne czy wyjście awaryjne w budynkach produkcyjnych lub magazynowych, gdzie liczby osób mogących przebywać równocześnie na kondygnacji nie są wysokie.
W budynkach użyteczności publicznej powinny być stosowane schody stalowe zewnętrzne o prostym biegu i z odpowiednio wyznaczoną szerokością użytkową biegów oraz łączną szerokością użytkową spoczników w klatkach schodowych. Stosowanie schodów krętych jako jedynej drogi ewakuacyjnej w tego typu obiektach nie spełnia wymagań bezpieczeństwa.
Wymagania dotyczące szerokości i spoczników
Każda klatka schodowa stanowiąca drogę ewakuacyjną musi być zaprojektowana w sposób zapewniający płynny ruch osób. Oznacza to konieczność spełnienia takich warunków jak:
- odpowiednia szerokość użytkowa biegu schodowego,
- łączna szerokość użytkowa spoczników w klatkach schodowych,
- powierzchnia spocznika przy pochylni dostosowana do manewrowania osób niepełnosprawnych poruszających się na wózkach inwalidzkich,
- zachowanie odległości między wewnętrznymi krawędziami poręczy a wykończoną powierzchnią ściany.
Jeśli szerokość użytkowa schodów jest mniejsza niż wymagają przepisy, konstrukcja nie może być uznana za zgodną z wymaganiami technicznymi.
Dostępność dla osób niepełnosprawnych
Nowoczesne przepisy wymagają, aby drogi ewakuacyjne były przystosowane także dla osób niepełnosprawnych poruszających się na wózkach inwalidzkich. Oznacza to, że w budynkach użyteczności publicznej powinny być przewidziane pochylnie, których nachylenie pochylni związanych z budynkiem nie może przekraczać dopuszczalnych wartości. Wymiar pochylni musi zapewniać wózkom inwalidzkim samodzielny zjazd i dostęp do pomieszczeń położonych na różnych poziomach.
Schody stalowe kręte same w sobie nie spełniają tego kryterium, dlatego zawsze muszą być uzupełnione o inne rozwiązania, np. pochylnię lub windę.
Różnice w zależności od przeznaczenia budynku
Dopuszczalność stosowania schodów krętych jako drogi ewakuacyjnej zależy od tego, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Inne wymagania obowiązują w obiektach:
- opieki zdrowotnej,
- zamieszkania zbiorowego,
- użyteczności publicznej,
- o przeznaczeniu produkcyjnym lub dla rekreacji indywidualnej.
W każdym przypadku należy uwzględnić, że szerokość użytkową biegów oraz łączną szerokość użytkową spoczników należy obliczać proporcjonalnie do liczby osób, które mogą przebywać równocześnie na kondygnacji.
Elementy wyposażenia schodów ewakuacyjnych
Niezależnie od rodzaju schodów, konstrukcja stanowiąca drogę ewakuacyjną musi być wyposażona w:
- obustronne poręcze,
- bezpieczne spoczniki,
- odpowiednie odległości między ścianą a wewnętrzną krawędzią poręczy tej balustrady,
- uwzględnienie wymagań związanych z polem otwierania skrzydła drzwi wejściowych do budynku,
- odpowiednie wykończenia i trwałe materiały zapewniające odporność na warunki zewnętrzne.
Podsumowanie
Schody stalowe kręte mogą pełnić funkcję drogi ewakuacyjnej, ale wyłącznie w szczególnych sytuacjach, gdzie przepisy na to pozwalają. W budynkach użyteczności publicznej powinny być stosowane głównie schody stalowe zewnętrzne o prostym układzie. Stosowanie schodów krętych oraz rozwiązań niezgodnych z przepisami jest niedopuszczalne.
Każdy projekt schodów ewakuacyjnych należy analizować w kontekście przeznaczenia budynku, liczby osób mogących przebywać równocześnie na kondygnacji oraz zapewnienia dostępu do pomieszczeń położonych na różnych poziomach także dla osób niepełnosprawnych poruszających się na wózkach inwalidzkich.
Przeczytaj także: Schody stalowe zewnętrzne a fundament – co warto wiedzieć przed budową
